„Mój ojciec jest owocem nieszczęśliwego romansu. Wychowali go dziadkowie, bo rodziców miłość zaprowadziła do grobu”

Do końca II wojny światowej brakowało kilku miesięcy, kiedy moja babcia zmarła po ciężkim porodzie. Gospodarze, u których rodziła, niemowlę zapisali jako swoje. Mój dziadek zginął w akcji na posterunek żandarmerii; nie wiadomo, gdzie jest jego mogiła…

Tata dosyć wcześnie się dowiedział, że nie jest biologicznym dzieckiem swoich rodziców. Nigdy mu nie pasowało, że „mamo i tato” mówił do ludzi po sześćdziesiątce. Dorastał, kombinował i wychodziło mu, że coś jest nie tak z jego pochodzeniem. Wreszcie zapytał wprost… Opowiedzieli mu o jego prawdziwej mamie i pokazali pamiątki po niej: malutki zegarek z grawerowaną, złotą kopertą i zawieszoną na cieniutkim łańcuszku czterolistną koniczynkę, pokrytą emalią. Była także biało-czerwona opaska, z pięknie wyhaftowanym orłem w koronie. Podobno należała do mojego dziadka, ale przybrani rodzice taty nigdy go nie widzieli. Był narzeczonym dziewczyny, która wtedy u nich zamieszkała…

Została sama. W jednej sukience i półbucikach

Miała na imię Zosia, niebieskie oczy, i 15 lat, kiedy wybuchła wojna. Jej ojciec poszedł na front i słuch po nim zaginął. Została sama z matką w warszawskim mieszkaniu. Od razu zrozumiała, że musi wziąć na siebie ciężar utrzymania ich obu, bo mama Zosi sobie kompletnie nie radziła. Całymi dniami siedziała w fotelu i czekała na list od męża. Nie chciała jeść i ciągle płakała.

Kiedy je wyrzucono z mieszkania, Zosia spakowała do pudeł obrazy z salonu, cenne kilimy oraz porcelanę i zniosła do piwnicy. Pomagał jej dozorca kamienicy, w której mieszkali. Zginął od niewybuchu po bombardowaniu, razem z mamą Zosi i innymi lokatorami oraz z całym majątkiem. Zosi wtedy nie było, pojechała na wieś po prowiant. Kiedy wróciła, na miejscu domu zobaczyła głęboki lej…

Została sama. W jednej sukience i sznurowanych półbucikach. Cała biżuteria matki i inne kosztowności schowane w piwnicy przepadły.
Czy i kiedy wstąpiła do AK? Nie wiadomo. Kilka osób z tych, które przeżyły powstanie, mówiły, że przypominają sobie dziewczynę z długimi blond warkoczami. Podobno miała nieprawdopodobne szczęście. Jeszcze przed 1 sierpnia 1944 roku parę razy wymykała się z łapanek. Kto mógłby podejrzewać, że ta niewinnie wyglądająca blondyneczka, w koszyku albo w torbie przenosi coś, za co groził obóz koncentracyjny albo natychmiastowa śmierć? A ona miała dla kogo żyć… Namiętnie, bezgranicznie kochała. Pierwszy i ostatni raz!

Przybrani rodzice mojego taty, u których Zosia ukrywała się przed porodem, nie wiedzieli zbyt wiele. Tyle że narzeczony Zosi zna miejsce, gdzie ona czeka na rozwiązanie i że ma po nią przyjechać. Przysięgli Zosi, że gdyby coś złego się stało, zaopiekują się dzieckiem i poczekają na jego ojca, albo na wieści o nim. Domyślali się, że do ich chałupy na skraju wsi doprowadzili Zosię ci „z lasu”. Spod płaszcza wystawał jej spory brzuch. Z kenkarty ciężarnej dziewczyny wyczytali, że na stałe mieszka pod Warszawą. Aż do porodu opiekowali się Zosią. Naprawdę ją polubili.

Było widać, że tęskni. Kiedyś obudził ją zły sen i cały dzień chodziła markotna i niespokojna, ale pod wieczór się rozpogodziła i powiedziała, że nie ma złych przeczuć. Mówiła, że jest połączona ze swoim najdroższym niewidzialną nitką…

Dopiero po śmierci spotkały się ich dusze

Gospodyni czasami pytała:

– A ty dziecko dobrze robisz, że nic o sobie nie mówisz? Lepiej wiedzieć, komu dać znak, że już urodziłaś?

– Wszyscy moi umarli. A ten, na którego czekam, wie, kiedy ma się tu zjawić, żeby zobaczyć swego syna.

Nie zdradziła ani imienia swojej miłości, ani jego wojennego pseudonimu. Ale opowiedziała, że jest piękny i szaleńczo odważny. Mówiła, że niedawno się zaręczyli, że nawet chcieli wziąć ślub, ale Zosi nijako było iść do ołtarza w już widocznej ciąży. Marzyła o białej sukience z lekkiego materiału, dopasowanej w talii i szerokiej dołem… Do tego koniecznie czerwona róża wpięta we włosy uczesane w koronę.
Z tą różą było najwięcej kłopotu, kiedy ubierali Zosię do trumny. Schowana w szafie ślubna suknia gospodyni pasowała na Zosię jak ulał. Tylko róże już nie kwitły, więc Zosia miała wpiętą karminową jarzębinę.

– Twoja mama wyglądała jak królewna – wspominała gospodyni po latach, do mojego taty. – Gdyby nam przyszło do głowy, co się stanie, dokładniej byśmy ją wypytali o różne sprawy. Ale była młoda, wyglądała na zdrową, na nic się nie skarżyła… Rodziła jednak ciężko, męczyła się, bo byłeś duży, a ona szczupluteńka… Może lekarz dałby radę opanować krwotok? Ale skąd brać doktora, kiedy front blisko i do najbliższego miasteczka ponad 30 kilometrów? Miałeś niecałe dwa miesiące, kiedy twoja mama odeszła…

Pochowali ją następnego dnia

– I nic nie wiecie o moim prawdziwym ojcu? – dopytywał tata.

– Tylko tyle, że się bardzo kochali. I że ona dla niego wyhaftowała tę opaskę. Miała mu ją dać, kiedy się spotkają. Schowaliśmy ją dla ciebie w pudełku po herbacie i czekała, aż dorośniesz. Nic więcej nie wiemy.

Kiedy mój tata robił pierwsze kroczki, do chaty przywędrował starszy mężczyzna. Podpytywał, przyglądał się malcowi, wreszcie powiedział, z czym i od kogo przychodzi. Po strzelaninie na kielecczyźnie, ciała rannych i zabitych partyzantów Niemcy załadowali na ciężarówkę i wywieźli nie wiadomo dokąd. Wśród nich był narzeczony Zosi. Co najmniej trzy osoby przekazywały sobie jego ostatnią wolę: wreszcie ten starszy mężczyzna zgodził się odnaleźć Zosię i jej dziecko.

Okazało się, że Zosia i jej ukochany odeszli tego samego dnia…

Postawił swojej mamie nagrobek z białą płytą

Gospodyni długo nie mogła dojść do siebie po tej wizycie. Później zaklinała się, że kiedy siedziała w ciemnej izbie, pokazała się jej Zosia. Był przy niej cień mężczyzny. „Ramię przy ramieniu, głowa przy głowie…” – mówiła. Te dwa cienie przesunęły się w kąt izby, gdzie spał mój tata. Postały przy jego łóżeczku i zniknęły.

Mój tata był szczęśliwy u przybranych rodziców i przez nich bardzo kochany. Sam ich też kochał. Kiedy mu powiedzieli prawdę o Zosi, za pierwsze zarobione pieniądze postawił swojej mamie piękny nagrobek, z białą, marmurową płytą. Tata długo szukał informacji o swoich prawdziwych rodzicach. Niestety wszystko, co wiemy, to tylko jakieś fragmenty, urywki. Niczym kręgi na wodzie zostające po wrzuceniu do niej kamienia. Pojawiają się na chwilę i szybko znikają w bystrym nurcie rzeki. A na drugim brzegu niezmiennie stoi jasnowłosa Zosia, która w październiku 1944 roku urodziła mojego tatę i zaraz umarła, by połączyć się z ukochanym. Tylko czy ona naprawdę miała na imię Zosia?