„Nie miałam kasy na prezenty, więc opyliłam pierścionek babci. Nie chciałam wyjść na żebraczkę”

Nie mam byłego męża, który przysyłałby mi alimenty. Nie mam rodziny, która oferowałaby mi pomoc bez oceny. Mam za to dwójkę dzieci, które kocham najbardziej na świecie i które nie wiedzą, jak wygląda życie w dostatku. Pracuję, gdzie się da – sprzątam, opiekuję się starszą panią, łapię zlecenia na godziny. Większość pieniędzy znika na czynsz, rachunki i jedzenie. Mikołajki zbliżały się wielkimi krokami, a ja miałam na koncie 42 złote. W lodówce – trzy jajka, mleko, pasztet.

Kiedy Ola powiedziała, że napisała list do Mikołaja i poprosiła o lalkę „taką dorosłą, jak mają inne dziewczynki”, a Kuba – starszy, bardziej wyrozumiały – dodał tylko, że „może być używany robot”, poczułam, jak coś we mnie pęka. Otworzyłam szufladę z biżuterią. Leżał tam pierścionek po babci – złoty, ze szmaragdem. Dostałam go, gdy umarła. Pamiątka rodzinna, wszystko, co mam najcenniejszego. Sprzedałam go w lombardzie za 480 złotych. Nie dlatego, że nie szanowałam wspomnień. Dlatego, że moje dzieci są ważniejsze niż złoto. Dopiero później przyszły wyrzuty sumienia. I coś gorszego – osąd.

Karolina dopiekła mi do żywego

– Magda, a gdzie pierścionek po babci? – zapytała Karolina przy rodzinnym obiedzie, zupełnie mimochodem, między jedną a drugą łyżką zupy grzybowej.

Poczułam, jak mi serce zatrzymuje się w pół bicia. Zamarłam z łyżką w dłoni. Wszyscy przy stole zamilkli – mama, Marek, nawet dzieci.

– No bo zawsze go trzymałaś w tej szkatułce, nie? A teraz jej nie ma – dodała Karolina z uśmieszkiem, jakby węszyła sensację.

– Sprzedałam go – odpowiedziałam cicho, zanim zdążyłam się powstrzymać.

– Co?! – wrzasnęła. – Co ty zrobiłaś?!

– Musiałam – podniosłam głos. – Nie miałam pieniędzy na Mikołajki dla dzieci.

– Dla dzieci?! – Karolina aż odstawiła talerz. – To nie był tylko twój pierścionek, Magda. To była pamiątka po babci, dla nas wszystkich.

– A może, zamiast złota powinnam im dać po batonie? – syknęłam. – Ty nie masz dzieci, Karolina, to nie zrozumiesz.

– Ale rozumiem, że się nie sprzedaje rodzinnych rzeczy jak jakiś złodziej! – wstała gwałtownie. – Zdradziłaś pamięć babci.

– Nie zdradziłam. Zrobiłam to z miłości.

– Nie, zrobiłaś to, bo jesteś bezradna i głupia. Jak zwykle!

– Przestań! – rzucił Marek, ale było już za późno. Dzieci patrzyły na mnie przerażone, mama miała łzy w oczach.

Wstałam. Ręce mi się trzęsły.

– Wiecie co? Może faktycznie jestem inna, ale przynajmniej moje dzieci wiedzą, że jestem gotowa poświęcić wszystko, by nie czuły się gorsze. Nawet waszą świętą biżuterię.

Wysłałam Olę i Kubę do przedpokoju, a sama rzuciłam jeszcze:

– Jak komuś zależało tak na pierścionku, to mógł mi pomóc, zanim byłam zmuszona go sprzedać.

Nie chciałam u nich żebrać

– Magda, możesz na chwilę? – mama zatrzymała mnie w korytarzu, zanim zdążyłam ubrać dzieci.

Zobaczyłam w jej oczach coś, czego nie widziałam od lat – nie złość, nie rozczarowanie, tylko zwykły, cichy smutek. Weszłam z nią do sypialni, zamknęłyśmy drzwi. Usiadła na brzegu łóżka i zaczęła mówić, ale nie patrzyła mi w oczy.

– Babcia bardzo chciała, żebyś miała ten pierścionek. Nie dlatego, że był drogi, tylko że... był symbolem. Że kobieta w rodzinie przekazuje coś dalej. Historię, miłość, ciągłość.

– Mamo, ja wiem, ale czy historia jest ważniejsza niż radość dziecka, które nigdy nic nie dostało od Mikołaja?

– Nie chodzi o wartość. Chodzi o szacunek.

– Szacunek do czego? Do martwego złota? – podniosłam głos. – A gdzie był szacunek do mnie, kiedy nie miałam za co kupić butów Kubie? Gdzie była ta cała „rodzina”, szacunek, miłość, gdy przynosiłam do domu zupę z darmowej jadłodajni?

Mama spuściła głowę. Po chwili wyszeptała:

– Gdybyś poprosiła…

– Nie chciałam żebrać! – przerwałam jej ostro. – Bo wy nie umiecie dawać bez oceny.

Zamilkłyśmy. I w tej ciszy poczułam, jak zaczyna do mnie docierać ciężar tego wszystkiego. Zrobiłam to z miłości, ale... może też z desperacji. Może za bardzo uwierzyłam, że muszę wszystko sama.

– A babcia? Co by powiedziała? – spytała mama.

Nie odpowiedziałam. Nie wiedziałam, ale poczułam, jak pieką mnie oczy. Bo może naprawdę ją zawiodłam.

Jakby się mnie wstydzili

Nie spałam tej nocy. Zostaliśmy na noc. Ola wtuliła się we mnie, a Kuba przewracał się z boku na bok. W końcu, gdy zrobiło się zupełnie cicho, zeszłam na dół do kuchni po wodę. I wtedy usłyszałam ich głosy. Marek i Karolina rozmawiali w salonie. Drzwi były lekko uchylone. Nie powinni, ale nie szeptali – może myśleli, że już śpimy.

– Zawsze była inna – powiedział Marek. – Wiecznie w roli ofiary. Jakby życie jej coś zabrało bardziej niż nam wszystkim.

– Ale sprzedać pierścionek po babci? – Karolina prychnęła. – Ja rozumiem biedę, ale to już przegięcie.

– Ciekawe, czy te dzieci w ogóle zrozumieją, co dla niej zrobiła. Wątpię. Dla nich to tylko zabawki.

– No właśnie. A Magda znowu bohaterka. „Matka-Polka”, która odda ostatni skrawek wspomnień, byle się pokazać.

– Może gdyby częściej myślała, zanim zachodziła w ciążę, nie musiałaby teraz dramatyzować – rzuciła zimno Karolina.

Poczułam, jak drżą mi dłonie. Te słowa – jak nóż w plecy. Nawet Marek, mój brat, który kiedyś nosił mnie na barana i dawał po kryjomu czekoladki, teraz mówił o mnie jak o problemie. Jakbym była brudnym praniem, którego trzeba się wstydzić. Pchnęłam drzwi.

– Wiecie co? Macie rację – powiedziałam twardo. – Jestem inna. I Bogu dzięki. Bo gdybym była jak wy – wygodna, obojętna i oceniająca – moje dzieci nie miałyby nic.

Zamilkli. Karolina wyprostowała się jak struna.

– Nie podsłuchuj – warknęła.

– Nie musiałam. Sami mówicie wystarczająco głośno, by cały dom słyszał. A może właśnie na to liczyliście?

Odwróciłam się i wyszłam. Dzieci nadal smacznie spały, ale ja już nie zmrużyłam oka.

Po policzkach spłynęły mi łzy

Ubrałam się po cichu, zostawiając dzieci w łóżku. Wzięłam tylko portfel i klucze. Nie miałam celu. Wyszłam z domu jak uciekająca nastolatka, której nikt nie rozumie. Szłam przez miasto bezmyślnie, aż usiadłam na ławce przy placu zabaw. Było zimno, ale nie czułam tego. Obok biegały jakieś dzieci – w kolorowych kurtkach, z dzwoniącym śmiechem. Matki i ojcowie patrzyli z boku, z kubkami kawy w dłoniach. I nagle, w tym wszystkim, zobaczyłam babcię. Siedzącą przy mnie, jak wtedy, gdy miałam dziesięć lat i płakałam, że nie mam nowych trampek jak dziewczyny w klasie. Pamiętam, jak wtedy zdjęła z palca pierścionek i dała mi go do ręki.

– To nie złoto jest cenne, Madziu. Tylko intencje – powiedziała. – Ale czasem ludzie widzą tylko metal.

Wspomnienie przebiło mnie jak szpikulec. Bo ja pamiętałam jej dłonie – suche, popękane, ciepłe. Pamiętałam zapach ziół i malinowej herbaty. I ten jeden moment – kiedy patrzyła na mnie tak, jakby cały świat się kurczył do mojej małej twarzy. Zawiodłam ją? Czy zrozumiałaby, dlaczego to zrobiłam? Nie wiem, ale wiem, że zrobiłam to, co uważałam za słuszne. I może właśnie to by doceniła – że nie trzymałam się rzeczy, tylko ludzi. Po policzkach spłynęły mi łzy. Płakałam po cichu, przy tej ławce, aż palce mi zdrętwiały. I wtedy zobaczyłam małą dziewczynkę, która zgubiła rękawiczkę. Jej mama podeszła, uklękła, założyła ją jej, a potem pocałowała w czapkę. Zatęskniłam za czułością, która nic nie ocenia. I wróciłam do domu.

Zakręciło mi się w głowie

Wieczorem Kuba wszedł do kuchni, gdzie siedziałam przy zgaszonym świetle. Tylko czajnik parował na blacie. Zatrzymał się w progu i patrzył na mnie chwilę, niepewnie, jakby wyczuwał, że coś się wydarzyło.

– Mamo?

– Hm?

– Ten robot… to najlepszy prezent w życiu.

Uśmiechnęłam się, ale nie miałam siły na więcej.

– Skąd wiedziałaś, że taki chcę?

– Mikołaj ma swoje sposoby – odpowiedziałam z lekkim uśmiechem.

– Ale serio? – podszedł bliżej. – Przecież on jest taki drogi…

Spojrzałam mu w oczy. Te same oczy, które miał mój ojciec. Mądre, czujne, jakby zawsze widziały więcej, niż powinny.

– Kiedyś ci powiem. Jak będziesz starszy.

– Ale wiesz… – usiadł naprzeciwko. – Ja i Ola wiemy, że nie mamy tyle, co inni, ale jak z czymś się bardzo starasz, to nie ma znaczenia, co to jest. Zawsze czuć, że… że ci zależy.

Zabrakło mi głosu. Zakręciło mi się w głowie, ale nie z bólu – z ulgi. Bo to był moment, na który czekałam, nieświadomie. Potwierdzenie, że choć nie mam wiele, to dałam im coś ważniejszego.

– Mamo, jesteś najlepsza – powiedział, zanim wyszedł z kuchni.

A ja zostałam. Z mokrymi oczami. I jedną myślą, że nawet jeśli nikt inny mnie nie rozumie, oni – moje dzieci – wiedzą. I to wystarczy.

Magdalena, 45 lat

Historie są inspirowane prawdziwym życiem. Nie odzwierciedlają rzeczywistych zdarzeń ani osób, a wszelkie podobieństwa są całkowicie przypadkowe.

Czytaj także: