„Przez skąpstwo matki miałam wesele w barze mlecznym. Udawała biedną, a od lat zbierała kasę po kryjomu”

Miałam wyjść za mąż. Powinnam być szczęśliwa, ale od miesięcy czułam tylko ciężar. Mama od początku mówiła, że nie dołoży ani grosza. „Nie mamy pieniędzy, Julka, nie widzisz, co się dzieje na świecie?” – powtarzała.

Ale przecież zawsze tak było. Odkąd pamiętam, wszystko było „za drogie”, „niepotrzebne”, „dla bogatych”. Nawet ojciec nie miał nic do powiedzenia. Siedział cicho. Zawsze siedzi cicho. Myślałam, że chociaż w dniu mojego ślubu mama będzie się cieszyć razem ze mną. Ale znów usłyszałam tylko: „Nie stać nas na takie fanaberie”.

„Zatańczcie w kuchni”

– Może chociaż wynajęlibyśmy małą salę na jedną noc? – zaczęłam nieśmiało, próbując nie patrzeć matce prosto w oczy. – Bez wielkiego wesela, ale żeby było trochę muzyki, DJ, kolacja...

– DJ? Julia, opanuj się. To ślub, a nie festyn! – warknęła mama, odkładając gazetę. – Nie jesteśmy Rockefellerami.

– Ale to mój ślub! Raz w życiu! – głos mi zadrżał. – Nie mówię o limuzynie ani fontannie z czekolady. Chcę po prostu zatańczyć pierwszy taniec z Kamilem...

– Zatańczcie w kuchni. Muzykę można puścić z telefonu. Byle bez tych twoich zachcianek – syknęła. – Tyle rzeczy w domu trzeba naprawić, a ty o bzdurach.

– Mamo, ja nie proszę cię o wszystko. Chcę tylko, żeby ten dzień nie był żałosny. Chcę, żebyś była dumna!

– I właśnie dlatego nie powinnaś zaczynać życia od długu! – przerwała mi. – Lepiej skromnie, ale uczciwie.

– To nie o pieniądze chodzi! Ty po prostu nie chcesz, żebym miała coś ładniejszego niż ty! – wyrzuciłam z siebie.

Mama aż zesztywniała. Ojciec, który do tej pory udawał, że wcale nas nie słyszy, mruknął coś niewyraźnie i wyszedł z kuchni. Kamil stał w progu, spięty jak struna.

Wyszłam na balkon, cała się trzęsąc. W głowie kłębiły mi się pytania, których nigdy nie zadałam: Czy ona kiedykolwiek była szczęśliwa? Czy naprawdę nie potrafi się cieszyć moim szczęściem?

A może po prostu... nie chce?

Wesele w barze mlecznym

Sala w urzędzie stanu cywilnego była duszna i zbyt jasna. Mama z przodu, wyprostowana jak struna. Ojciec obok niej, z opuszczonym wzrokiem. Kamil uśmiechał się nerwowo, próbując mnie rozluźnić, ale ja tylko ściskałam jego dłoń, jakby mogło mi to wynagrodzić całą resztę.

Ceremonia trwała niecałe piętnaście minut. Nikt nie płakał. Nikt się nie śmiał. Mama nawet nie złożyła mi życzeń, tylko skinęła głową, jakbyśmy właśnie podpisali umowę na remont dachu.

Po wyjściu z urzędu ruszyliśmy wszyscy do baru mlecznego. Kamil zaproponował restaurację, ale mama powiedziała, że „bary mleczne też mają klimat”. Weszliśmy do środka – plastikowe krzesła, krzyczące menu na ścianie, zapach bigosu.

– No, Anka, skromnie, ale przynajmniej tanio, co? – rzuciła ciocia Teresa z przekąsem.

Mama udawała, że nie słyszy. Ja natomiast miałam ochotę zapaść się pod ziemię. Usiadłam z papierowym talerzykiem pierogów, które były zimne już po trzecim kęsie. Kamil starał się mnie rozweselić, ściskał kolano pod stołem.

– Będzie co wspominać, co? – szepnął, ale uśmiech nie dotarł do jego oczu.

Ojciec milczał. Gdy podano herbatę w szklankach z koszyczkami, a mama zaczęła liczyć rachunek, poczułam, jak coś mnie rozsadza od środka.

To miał być mój ślub. Moje święto.

Miała pieniądze

Ojciec zadzwonił tydzień po ślubie. Poprosił, żebym wpadła do nich na chwilę, bo „coś mu się zawiesiło w komputerze”. Po głosie słyszałam, że to pretekst. Mama była akurat na zakupach, więc zgodziłam się. Nie chciałam jej widzieć.

Kiedy zgięta nad laptopem próbowałam odinstalować jakiś dziwny program, usłyszałam znajomy głos z przedpokoju.

– Mówię ci, Marek, że Anka ma to konto od lat. Po babce, jeszcze zanim zmarła, zaczęła to sobie chomikować. I nikomu słowa.

Zamarłam.

– Jakie konto? – spytał cicho ojciec. – Nic mi nie mówiła.

– No właśnie. Pewnie bała się, że się rzucicie na te pieniądze. A przecież mogła Julce zrobić wesele marzeń. Ale nie, po co. Lepiej udawać biedę i kisić wszystko na czarną godzinę.

– Nie wiedziałem... – wyszeptał ojciec.

Stałam w korytarzu jak wmurowana, laptop na stole piszczał, jakby coś się w nim zawiesiło. Wyszłam, zanim ojciec zauważył, że podsłuchiwałam.

W drodze do domu płakałam tak, że nie widziałam świateł. Mama przez całe moje życie karmiła mnie narracją o biedzie, o braku pieniędzy, o konieczności rezygnowania z przyjemności.

A teraz okazało się, że przez cały ten czas miała. Miała pieniądze. Ale nigdy nie miała zamiaru się nimi podzielić.

Nie bolały mnie te złotówki. Bolała myśl, że zrobiła to na zimno. I że pozwoliła mi w dniu ślubu jeść pierogi z plastiku, mając w banku pełne konto.

To nie były zachcianki

Pojawiłam się u niej bez zapowiedzi. Otworzyła drzwi w fartuchu, jakby właśnie odkurzała. Przez sekundę próbowała udawać zaskoczoną, ale ja nie dałam jej szansy.

– Wiedziałaś, że marzę o tym weselu. Dlaczego kłamałaś? – zaczęłam spokojnie, choć wszystko we mnie wrzało.

– Nie kłamałam – odparła chłodno. – Po prostu nie rozgłaszałam wszystkiego. Pieniądze są na czarną godzinę, nie na zachcianki.

– Zachcianki?! – głos mi się załamał. – To był mój ślub, mamo. Moje jedyne wesele! Czy naprawdę nie mogłaś…?

– Julia, nie rozumiesz. Lepiej wstyd niż kredyt! Poza tym nie miałaś nic przeciwko, jak ustalaliśmy. Sama powiedziałaś, że skromnie też może być ładnie.

– Bo nie miałam wyjścia! Ty zawsze wszystko ustawiasz tak, żeby nie można było cię nawet poprosić. Jakbyś się bała, że ktoś weźmie coś od ciebie. Choć odrobinę ciepła!

Zamilkła. Patrzyła na mnie z chłodnym dystansem, jakby analizowała nie moje słowa, tylko mój ton. Jak nauczycielka, która postanowiła nie zareagować na bezczelność ucznia.

Wtedy wszedł ojciec.

– Co tu się dzieje?

– Marek, powiedz jej, że to nie była sprawa pieniędzy. Że chodziło o rozsądek – zaczęła matka.

Ojciec spuścił wzrok.

– Nie wiem, Anka… Może Julia ma trochę racji.

Spojrzała na niego tak, jakby właśnie ją zdradził.

Wyszłam, zanim zdążyła odpowiedzieć. Trzasnęłam drzwiami. I pierwszy raz od dawna nie poczułam ani grama winy.

Ojciec żałował

Spotkaliśmy się w parku. Ojciec przyniósł mi gorącą herbatę w termosie, jak wtedy, gdy byłam mała. Siedzieliśmy na ławce, patrząc na żółknące liście, które wiatr układał w chaotyczne wzory.

– Przepraszam, że wtedy nic nie powiedziałem – odezwał się cicho. – Wiedziałem, że odkładała. Ale nie miałem pojęcia, ile. Myślałem, że na pogrzeb, na leki. Tak mówiła.

– Tato… czemu jej na to pozwalasz? Czemu milczysz zawsze, kiedy ona decyduje za wszystkich?

Wzruszył ramionami.

– Bo czasem łatwiej się poddać, niż z nią walczyć. Wiesz, że ona wszystko pamięta. Każde słowo. I nigdy nie zapomina, kiedy ktoś jej się sprzeciwił.

Patrzyłam na niego długo. Na jego przygarbione plecy, ręce z plamkami od słońca, czapkę, którą zawsze nosił zaciągniętą nisko. Tak wyglądał człowiek, który przez całe życie uczył się być cicho.

– Czułam się jak intruz w dniu własnego ślubu. Jakby wszystko było zorganizowane tylko po to, żeby nie musieć się mną chwalić – powiedziałam, nie kryjąc już łez.

– Wiem. I żałuję, że wtedy się nie odezwałem – wyszeptał, obejmując mnie. – Przepraszam, że nie stanąłem po twojej stronie.

Siedzieliśmy tak jeszcze chwilę, w ciszy. Chciałam powiedzieć mu, że to nie wystarczy. Że zaufanie nie wraca od przeprosin. Ale ugryzłam się w język.

Bo w tym jednym geście – objęciu – był pierwszy raz, kiedy ojciec naprawdę był ze mną.

Nie chcę już rozpamiętywać

Czasem wracam myślami do dnia ślubu, ale rzadko. Wolę pamiętać poranek z Kamilem, kiedy trzymał moją dłoń i powiedział: „Nieważne, co będzie dziś – ważne, że zaczynamy coś własnego”.

Nie chcę już rozpamiętywać pierogów, plastikowych talerzyków, czy ciszy przy stole. To nie bolało najbardziej. Bolało to, że ktoś, komu ufałam najbardziej, wybrał kontrolę zamiast czułości. Chłód zamiast wsparcia. Milczenie zamiast gratulacji.

Mama nie przeprosiła. Do dziś twierdzi, że „postąpiła rozsądnie”. Na spotkaniach rodzinnych udaje, że wszystko jest dobrze. Przynosi ciasto i opowiada o promocjach w sklepie, jakby nic się nie wydarzyło. A ja... nauczyłam się nie oczekiwać. Nie czekać, że w końcu powie: „przepraszam, zawiodłam cię”.

Odcięłam się emocjonalnie. Nie z zemsty. Dla ochrony siebie. Kamil rozumie. Jest ciepły, obecny. I coraz częściej powtarza, że nie chce, byśmy w przyszłości „stawali się jak rodzice”.

Zaczęłam inaczej patrzeć na pieniądze. Mama powtarzała, że dają bezpieczeństwo. Ale dla mnie stały się symbolem czegoś, co może zniszczyć zaufanie, zabić bliskość. Przysięgam sobie, że nigdy nie będę kisić tego, co można dać – czy to pieniądze, czas, dobre słowo.

Nie wiem, czy kiedyś jej wybaczę. Może tak. Może któregoś dnia spojrzę na nią i poczuję, że już mnie to nie rani. Ale dziś jeszcze nie umiem. I może nie muszę.

Julia, 26 lat

Historie są inspirowane prawdziwym życiem. Nie odzwierciedlają rzeczywistych zdarzeń ani osób, a wszelkie podobieństwa są całkowicie przypadkowe.

Czytaj także:

• „Nie przypuszczałam, że własna matka mnie okradnie. Gdy dostałam pismo z banku, na jaw wyszły brudy zamiatane pod dywan”
• „Po rozwodzie jem zupki chińskie, ale to nie brak kasy mi doskwiera. To własny syn sprawia, że nie śpię po nocach”
• „Przepisałam dom na syna, bo obiecał mi opiekę. Najpierw zrobili mi pokój w składziku na szczotki, potem było tylko gorzej”