„Teściowa robi z siebie ofiarę, a za plecami knuje. Nie dam się nabrać na ten teatrzyk”

Cisza. To była rzecz, którą najbardziej ceniłam w naszym domu. Dźwięki klawiatury, szum ekspresu do kawy, stukot małych stóp dzieci, gdy wracały ze szkoły – wszystko miało swoje miejsce i porę. Od pięciu lat pracowałam zdalnie i nauczyłam się dbać o swój rytm. I choć nie wszystko układało się idealnie – Piotr często znikał w pracy, a dzieci potrafiły wyprowadzić mnie z równowagi – to miałam poczucie, że kontroluję swoje życie. Przynajmniej do tego jednego popołudnia, gdy Piotr wrócił do domu i rzucił:

– Mama wychodzi ze szpitala. Pojutrze ją odbieramy.

Zastygłam w miejscu, trzymając w ręku łyżkę zupy.

– Co znaczy „odbieramy”?

– No, przyjedzie do nas na tydzień. Żeby dojść do siebie.

Tydzień. To miał być tylko tydzień. Spojrzałam przez okno na nasze podwórko, jeszcze zielone. Wiedziałam, że coś się kończy. A zaczyna coś, na co nie jestem gotowa.

Powoli miałam tego dość

– Pytałeś mamę, kiedy wraca do siebie? – zapytałam, opierając się o framugę drzwi. Piotr siedział na kanapie, zapatrzony w ekran laptopa, który od dawna już był tylko pretekstem do ucieczki od rozmów.

– Jeszcze nie czas, Kamila. Daj jej dojść do siebie – mruknął, nawet nie podnosząc wzroku.

Minął ósmy dzień od operacji. Barbara poruszała się bez kul, sama robiła sobie kawę, a wczoraj pokroiła marchewkę na obiad szybciej niż ja. Niby nadal zakładała opatrunek, niby się oszczędzała, ale kiedy sąsiadka ją odwiedziła, wstała z fotela bez zająknięcia. I uśmiechała się. Świetnie wyglądała.

Z kuchni dobiegał dźwięk mieszania w garnku. Gotowała dziś ogórkową. Zasmażaną. Nie taką, jaką lubią dzieci. Kiedy weszłam, spojrzała na mnie z triumfem:

– Kamila, nie przysmażam za bardzo, spokojnie. Wiem, że lubisz wszystko w wersji fit, ale dzieci czasem potrzebują porządnego smaku, nie?

– Dzieci jedzą to, co im dam – odpowiedziałam spokojnie, choć w środku się gotowałam.

Wróciłam do biurka, ale nie mogłam się skupić. Coś było nie tak. Nie potrafiłam nazwać tego dokładnie, ale czułam się jak lokatorka we własnym domu. Obserwowana, oceniana, powoli wypierana. A Piotr? Udawał, że tego nie widzi. Może tak mu było wygodniej.

Mąż mnie nie rozumiał

– To miało być kilka dni! Czuję się jak lokatorka we własnym domu – powiedziałam, stając przed Piotrem, który właśnie wrócił z pracy i próbował zniknąć w łazience.

Zatrzymał się w pół kroku, westchnął, jakbyśmy rozmawiali o pogodzie, a nie o jego matce, która właśnie rozgościła się na dobre w naszym życiu.

– Przesadzasz. Mama potrzebuje pomocy – rzucił bez przekonania i już chciał iść dalej, ale złapałam go za rękaw.

– Pomocy? Piotr, widziałeś, jak dziś dźwigała zakupy? Bez kul, z uśmiechem na ustach. Nawet pomidory wybierała godzinami, jak zawsze. Ty naprawdę nic nie widzisz?

– Może po prostu dobrze się czuje – próbował się uśmiechnąć, ale wiedziałam, że sam nie wierzy w to, co mówi.

– Nie chodzi tylko o jej kondycję. Chodzi o to, że wprowadziła się do naszego domu jak właścicielka. Gotuje, decyduje, poprawia mnie przy dzieciach. A ja? Mam wrażenie, że powinnam pytać ją, czy mogę sobie zrobić herbatę w mojej kuchni!

Piotr spojrzał gdzieś ponad moim ramieniem, jakby liczył deski na suficie.

– Kamila, to przecież moja matka...

– A ja jestem twoją żoną. I chyba gdzieś po drodze zapomniałeś, która z nas powinna tu czuć się bezpiecznie.

Milczał. W jego oczach była tylko rezygnacja. A może wygoda. Może nie chciał wybierać. I właśnie to bolało mnie najbardziej.

Teściowa coś knuła

Dni mijały, zmieniały się w tygodnie, a tygodnie w miesiące. Czas płynął, a ja czułam się coraz gorzej w obecności teściowej, która na dobre rozgościła się w naszym domu.

Pewnego dnia, robiąc porządki, podeszłam do drzwi gabinetu Piotra, który teściowa przejęła jako swoją tymczasową sypialnię. Miała rozmawiać z lekarzem, więc nie chciałam przeszkadzać. Ale kiedy usłyszałam jej śmiech, zatrzymałam się. Coś w tym śmiechu mnie zatrzymało – nie był to śmiech chorej kobiety, raczej kogoś, kto właśnie rozgościł się w hotelu na koszt innych.

– Tu mi dobrze – mówiła do telefonu. – Wnuki, obiadki, cisza, posprzątane. Po co się spieszyć?

Zamarłam.

– Kamila? – usłyszałam kroki za sobą. Stał tam Piotr. Zerkał to na mnie, to na drzwi. – Co robisz?

– Twoja mama rozmawia z kimś. Mówi, że jej tu dobrze. Że nie ma po co wracać.

Piotr otworzył usta, jakby chciał coś powiedzieć, ale drzwi właśnie się uchyliły. Barbara spojrzała na nas ze zdziwieniem.

– O, dzieci! Co za konspiracja na korytarzu?

– Mamo, z kim rozmawiałaś? – zapytał Piotr.

– Z Halinką. Pytała, jak się czuję. A co? Nie wolno mi?

– Wiesz, mamo – weszłam jej w słowo – może czas pokazać Piotrowi te twoje zalecenia ze szpitala. Bo tam jak wół jest napisane, że masz chodzić na rehabilitację, a ty przebywasz głównie w fotelu i w kuchni.

Barbara zbladła. Piotr spojrzał na mnie i na nią. Po raz pierwszy od dawna zobaczyłam na jego twarzy coś więcej niż zmęczenie – to była niepewność. I pierwszy cień zrozumienia.

Wszystko sobie zaplanowała

– Powiedzcie mi jedno: to był plan od początku? – zapytałam, zerkając raz na Piotra, raz na jego matkę. Siedzieliśmy przy stole. Na środku stała jeszcze ciepła ogórkowa, która nagle straciła smak.

Teściowa odłożyła łyżkę. Uśmiechnęła się tym swoim miękkim, pozornie łagodnym uśmiechem.

– Nie dramatyzuj. Nie mam nikogo oprócz was – powiedziała. – Myślałam, że to normalne, że dzieci pomagają rodzicom. Ale widzę, że się pomyliłam.

– Pomagać, mamo, to jedno – odezwał się Piotr cicho. – Ale Kamila ma rację. Powiedziałaś, że to tydzień. Minęły już ponad dwa miesiące. A ty… jesteś w świetnej formie.

– Świetna forma? To ci się tak wydaje, bo zaciskam zęby. Ale nikt nie pyta, jak ja się naprawdę czuję – Barbara uniosła głos. – Jestem sama! Samotna kobieta po sześćdziesiątce, z bolącym kolanem, bez męża, bez domu...

– Masz mieszkanie – przypomniałam. – Winda działa, sąsiedzi ci pomagali. Piotr mógł z tobą pojechać na zakupy raz w tygodniu. Ale ty wolałaś się rozgościć tutaj. I od początku próbujesz kontrolować nasze życie.

Piotr patrzył na mnie z mieszaniną żalu i… czegoś jeszcze. Czy to była złość? Może. Ale nie na mnie. Na siebie. Może na nią.

– Mamo… – powiedział cicho. – Czy ty naprawdę nie miałaś zamiaru wracać?

Barbara spuściła wzrok. Nie odpowiedziała. I wtedy wiedziałam. Wszystko było zaplanowane. Tylko nie przez nas.

Nie chciałam tak żyć

Spakowałam się w godzinę. Dzieci patrzyły na mnie zdziwione, ale spokojne – Tosia już wcześniej zauważyła napięcie. Staś spytał tylko, czy weźmiemy jego ulubiony kocyk. Wzięliśmy.

Piotr wrócił z pracy, kiedy właśnie wkładałam ostatnią torbę do bagażnika.

– Co robisz? – zapytał z niedowierzaniem.

– Jadę do siostry. Potrzebuję przestrzeni. Potrzebuję oddechu. Nie mogę być już tylko gościem w swoim życiu – odpowiedziałam, nie patrząc na niego.

– Kamila, porozmawiajmy... Przecież... nie możesz tak po prostu…

– Nie mogę? Przez dwa miesiące udawałeś, że nie widzisz, co się dzieje. Że twoja mama wchodzi nam na głowę, rządzi naszym domem, a ty nic z tym nie zrobiłeś. Nie chcę tak żyć.

Zamilkł. Pochylił głowę. Może pierwszy raz od dawna widział to, co ja widziałam każdego dnia.

Dzieci już siedziały w aucie. Tosia przez szybę machała mu ręką. Nie odwzajemnił gestu. Stał bezradnie, jakby wciąż nie rozumiał, że to nie jest kara. To ratunek.

W drodze do siostry puściłam dzieciom bajkę, żeby mieć choć trochę spokoju. W głowie kotłowały się pytania: czemu tak długo zwlekałam? Dlaczego milczałam, kiedy powinnam krzyczeć? Kiedy przestałam być partnerką, a zaczęłam być dodatkiem – kucharką, niańką, opiekunką?

I wtedy zrozumiałam, że właśnie zrobiłam coś, co od dawna powinnam – wybrałam siebie.

Odzyskałam kontrolę nad swoim życiem

Minęły trzy tygodnie. Wystarczająco, by złapać dystans. Moja siostra – starsza, konkretna, odporna na dramaty – powiedziała od razu:

– Albo ustalisz granice, albo całe życie będziesz się rozpychać w swoim własnym domu.

Posłuchałam jej. Przestałam brać całą odpowiedzialność na siebie i brać na swoje barki zbyt duży ciężar.

Piotr dzwonił codziennie. Najpierw niepewnie. Potem z wyraźnym lękiem w głosie. W końcu przysłał wiadomość: „Mama się wyprowadziła”.

Nie uwierzyłam od razu. Pojechałam sprawdzić.

Dom był cichy. Pusty w nowy sposób. Na stole leżał list od teściowej. Kilka zdań, trochę sztywno napisanych: „Dziękuję, że mnie przyjęliście. Zrozumiałam, że czas odzyskać swoje życie – i zwrócić wam wasze”.

Nie płakałam. Nie było we mnie ulgi, ani triumfu. Raczej cisza. Prawdziwa. Taka, jaką lubiłam.

Kiedy wracaliśmy z dziećmi, Staś zapytał:

– Mamo, a teraz już będziemy mieszkać w domu, co?

Uśmiechnęłam się i pokiwałam głową. Tak, będziemy. Ale tym razem na moich zasadach. Bo nauczyłam się, że miłość bez granic to nie poświęcenie – to powolne znikanie. A ja nie chcę znikać. Chcę być.

Kamila, 36 lat

Czytaj także: