„W Wigilię babcia zrobiła taką niespodziankę, że prawie zakrztusiłam się ością. Kolejnych Świąt na pewno nie będzie”

Wigilia w domu mojej babci, Lidii, zawsze była wydarzeniem pełnym tradycji i nieuniknionych napięć. Zanim ktokolwiek zasiadł do stołu, rozgrywały się ciche dramaty: ciotka Jowita znów narzekała na pogodę, wujek Tomasz krytykował wszystko, co nie pasowało do jego „międzynarodowych standardów”, a Kuba z Adrianem, moi kuzyni, rywalizowali w nieskończonych sprzeczkach o to, kto ma rację w kwestiach, które nikogo nie interesowały.

Mnie znów przyszło mi pełnić rolę rodzinnego mediatora. Mój tata zawsze powtarzał, że mam dar dyplomacji, ale to raczej babcia mnie ukształtowała – ta stanowcza, osiemdziesięcioletnia matriarchini rodu, która z jednej strony trzymała rodzinę w ryzach, a z drugiej umiała wywołać burzę jednym zdaniem. I czułam, że tym razem szykuje się coś wyjątkowego. Coś wisiało w powietrzu.

Babcia miała jakąś nowinę

Babcia Lidia wstała, gdy tylko podano barszcz z uszkami. Nie musiała podnosić głosu, bo jej obecność automatycznie uciszała rozmowy. Wszyscy skierowaliśmy wzrok na nią, a ona, poprawiając okulary, powiedziała:

– Postanowiłam, że musimy porozmawiać o przyszłości domu.

Dom, czyli nasza rodzinna posiadłość, był czymś więcej niż budynkiem. Był miejscem, gdzie co roku wszyscy gromadziliśmy się na święta, pełnym wspomnień i pamiątek. Zawsze był traktowany jako dobro wspólne, nienaruszalny fundament rodziny. Babcia jednak mówiła dalej, przerywając moje rozmyślenia.

– Zdecydowałam, że dom nie będzie już dzielony między was. Przejdzie w ręce jednej osoby.

Zapanowała cisza, aż do momentu, gdy ciotka Jowita gwałtownie odstawiła swój talerz.

– Mamo, co ty wygadujesz? Dom należy do wszystkich!

Tomasz, jak zwykle opanowany, mruknął pod nosem: – Świetny moment na takie rewelacje, Wigilia to przecież czas miłości.

Kuba nie wytrzymał:

– Babciu, jasne, że wybierzesz Magdę, prawda?

Adrian parsknął szyderczo:

– Oczywiście, bo kto inny? Może ja?

Atmosfera zrobiła się napięta. A ja? Patrzyłam na babcię w milczeniu, nie wiedząc, co o tym myśleć. Wiedziałam jednak jedno – tej nocy nic już nie będzie takie samo.

Porozmawiałam z babcią

Po burzliwej kolacji, która była mało świąteczna, dom wypełniły napięte rozmowy. Tomasz zamknął się w swoim dawnym pokoju, Jowita przesiadywała w kuchni z kieliszkiem wina, a Kuba i Adrian wyszli na zewnątrz, głośno dyskutując. Wiedziałam, że muszę coś zrobić, zanim atmosfera całkiem się rozpadnie.

Gdy wszyscy zajęli się sobą, poszłam do salonu, gdzie babcia siedziała przy kominku, obracając w dłoniach starą fotografię. Była to jedyna rzecz, która zdawała się ją teraz pochłaniać.

– Babciu, proszę, wyjaśnij mi to – odezwałam się łagodnie, siadając obok.

– Magdo, czasami trzeba powiedzieć prawdę, nawet jeśli ona boli – powiedziała, nie patrząc na mnie.

– Ale dlaczego tak nagle? Czemu nie mogłaś porozmawiać z nami wcześniej, spokojnie?

Lidia westchnęła głęboko.

– Twoja matka i Tomasz... już dawno próbowali sprzedać ten dom, wiesz? Musiałam wówczas interweniować, by to powstrzymać. Nie rozumieją, ile ten dom znaczy dla naszej rodziny.

Zatkało mnie. Wiedziałam, że były jakieś spięcia w przeszłości, ale nigdy nie słyszałam o próbach sprzedaży.

– Nie powiedziałaś nam o tym – szepnęłam.

– Nie chciałam was obciążać. Ale to mi pokazało, że muszę zabezpieczyć przyszłość tego domu, zanim po mojej śmierci stanie się kolejnym punktem na aukcji.

W tym momencie zza drzwi dobiegły podniesione głosy Jowity i Tomasza. Zbliżały się szybko.

– Jak mogłaś to ukrywać? – Jowita wpadła do pokoju, jakby w ostatniej chwili powstrzymując łzy. – To wszystko, co mówiłaś o rodzinie, było jednym wielkim kłamstwem!

– Nie kłamałam – odparła babcia spokojnie. – Chroniłam ten dom.

Czułam, jak atmosfera znów gęstnieje, a każde słowo staje się kolejną iskrą w beczce prochu.

Kuzyni mieli do mnie pretensje

Gdy kolejna kłótnia rozgorzała w salonie, wymknęłam się na taras. Kuba i Adrian stali przy balustradzie, jak zawsze wciągnięci w rywalizację – tym razem na to, kto bardziej skorzystałby na przejęciu domu.

– Mówię ci, Adrian, babcia powinna wybrać mnie. Zrobiłbym z tego pensjonat. Pieniądze, które można z tego wyciągnąć, to majątek – Kuba wskazał w stronę ogrodu, jakby już widział tabliczkę z nazwą swojego hotelu.

Adrian wybuchnął śmiechem. – Pensjonat? Serio? Dom powinien zostać taki, jaki jest. Babcia na to zasługuje. A ty chcesz zrobić z niego maszynkę do robienia kasy.

– A co ty byś z nim zrobił? Zamienił w swój squat artystyczny? – drwił Kuba. – Bo nie widzę cię jako odpowiedzialnego gospodarza.

– Chociaż mam szacunek do tradycji, a nie tylko kalkulator w głowie!

Wtrąciłam się, zanim zaczęli wrzeszczeć na dobre.

– Przestańcie, to nie jest wasza decyzja. I na pewno nie powinniście traktować tego jak wyścigu.

Kuba spojrzał na mnie z irytacją.

– Łatwo ci mówić. Wszyscy wiemy, że to ty jesteś faworytką. Zawsze byłaś.

– Faworytką? – prychnął Adrian. – A kto tu siedział w pierwszym rzędzie na wszystkich urodzinach babci?

Zanim zdążyłam odpowiedzieć, Kuba rzucił:

– W porządku, niech babcia wybierze według planów. Każdy z nas przedstawi, co zrobiłby z domem, jeśli go dostanie.

Adrian zmarszczył brwi, zastanawiając się.

– Może to jest jakiś pomysł. Co ty na to, Magda?

Nie wiedziałam, co odpowiedzieć. Wiedziałam jednak jedno – ten dom znaczył dla nich zupełnie co innego niż dla mnie.

Wszyscy byli wściekli

Późnym wieczorem babcia poprosiła nas wszystkich, byśmy zebrali się w salonie. Choć większość wciąż była zirytowana po wcześniejszych kłótniach, nikt nie odmówił. Była w tym coś ostatecznego – jakby to miało być ostatnie słowo w całej sprawie.

Babcia siedziała na swoim ulubionym fotelu, spokojna i zamyślona, z kubkiem herbaty w dłoniach. Na stole przed nią leżała stara, zamknięta szkatułka.

– Chciałam wam opowiedzieć, dlaczego podjęłam tę decyzję – zaczęła, patrząc po kolei na każdego z nas. – Ten dom był miejscem, które stworzyłam razem z waszym dziadkiem. Zbudowaliśmy go nie tylko z cegieł, ale z miłości, pracy i wspomnień.

Adrian przewrócił oczami, ale babcia to zignorowała.

– W piwnicy jest coś, czego pewnie nigdy nie widzieliście. To listy i pamiątki od dziadka. Zawsze chciał, żeby dom pozostał w rękach kogoś, kto będzie go kochał i dbał o to, co w nim się kryje – kontynuowała, wskazując na szkatułkę. – To nie tylko budynek, to historia naszej rodziny.

Kuba odezwał się pierwszy:

– Ale to nie tłumaczy, dlaczego nie możemy wszyscy razem o niego dbać. Czemu musi należeć do jednej osoby?

– Bo wiem, że podzielony przestanie istnieć. Już widziałam, co się dzieje, kiedy ludzie traktują dom jak przedmiot. Nie chcę, by został sprzedany albo zmienił się w jakieś dziwne miejsce – odpowiedziała surowo.

Byłam w szoku

Cisza zapadła na długą chwilę.

– Więc kogo wybierasz? – zapytałam, choć bałam się usłyszeć odpowiedź.

Babcia spojrzała na mnie z czułością, a potem na wszystkich pozostałych. – Magda, wybieram ciebie. Tylko ty zawsze starałaś się trzymać nas razem, przypominać, czym jest rodzina. Wierzę, że uszanujesz to miejsce.

Czułam, jak wszyscy wbijają we mnie wzrok. Kuba i Adrian prawie równocześnie wstali z kanapy.

– To jakiś żart! – krzyknął Kuba. – Całe życie robiłem wszystko, by coś osiągnąć, a dostaje to ona?

– Magda nie jest idealna! – dorzucił Adrian. – Dlaczego nie dostaliśmy równych szans?

Babcia nie odpowiedziała, tylko zamknęła oczy, jakby zmęczona całym tym dniem. Ja siedziałam w milczeniu, czując, że ta decyzja jeszcze długo będzie dzielić rodzinę.

To podzieliło rodzinę

Próbowałam coś powiedzieć, ale słowa ugrzęzły mi w gardle. Atmosfera gęstniała z każdą sekundą, aż w końcu babcia wstała z trudem, wbijając w nas spojrzenie, które mogło uciszyć tłum.

– Dość! – powiedziała cicho, ale stanowczo. – Zrobiłam to, co uważałam za słuszne. Jeśli nie potraficie tego zaakceptować, to wasz problem, nie mój.

Jej słowa odbiły się echem, ale nie uspokoiły nikogo. Jowita jako pierwsza wybiegła z pokoju, trzaskając drzwiami. Tomasz ruszył za nią, rzucając mi pełne złości spojrzenie.

– Świetnie, Magda. Zepsułaś Święta – rzucił Kuba, zanim wraz z Adrianem wyszli na zewnątrz.

– Ja? – spytałam z niedowierzaniem.

Zostałyśmy tylko we dwie – ja i babcia. Czułam, jak łzy cisną mi się do oczu, ale powstrzymałam się przed płaczem.

– To miały być spokojne święta, babciu – powiedziałam cicho. – A teraz... teraz każdy odchodzi w złości.

– Czasami prawda wymaga poświęceń, Magdo – odparła babcia, patrząc na płomień świecy. – Ale w końcu zrozumieją. Może nie dzisiaj, może nie jutro. Ale zrozumieją.

Patrzyłam na nią w milczeniu, zastanawiając się, czy miała rację. Ale gdy widziałam pusty salon i słyszałam echo trzaśnięcia drzwiami, czułam tylko jedno: zamiast świąt pełnych ciepła, zostały tylko rany, które będą się goić latami.

Magda, 28 lat